ବ୍ରହ୍ମଚାଳକ

ଚାରି ଦ୍ୱାରେ ଚାରି ବେଦ ଭକ୍ତି ଭାବେ କହି ।

ତ୍ରି ସନ୍ଧ୍ୟା ଗାୟତ୍ରୀ ଆମ୍ଭ ପଦ ଛତ୍ର ଜାଣ,

ବ୍ରହ୍ମକୁ ଚିହ୍ନିଣ ଆମେ ବୋଲାଉ ବ୍ରାହ୍ମଣ ।

ଯାହା ପଚାରିଲ ଦାସେ କହୁଅଛୁଁ ଆମ୍ଭେ,

ଭକ୍ତି ଯୋଗ ଘେନିଣ ବିଚାର କର ତୁମ୍ଭେ ।

କାୟା ଯେ କୋମଳ ଧୂନି ଉତ୍ତରୀ ପବନ,

ଏହା ପଚାରିଲ ନିକି ବୋଲାଅ ବ୍ରାହ୍ମଣ ।

ନବଗୁଣ ପଇତାର ଶିଶୁ ବେଦ ଘର,

ଗଣ୍ଠି ଗୋଟି ପଡ଼େ ଦାସେ ତୃତୀୟ ସ୍ଥାନର ।

ପଚାଶ ଅକ୍ଷର ମୂଳେ ପଞ୍ଚଷଠି ଦଳ,

ଛଡ଼ଚକ୍ର ପଚାଶ ଅକ୍ଷର ଏହୁ ଠୁଳ ।

ବାର କଳା ଘେନି ମନ୍ତ୍ର ହୋଇଅଛି ରୁଣ୍ଡ,

ଚୌଷଠି କାଠିରେ ଆତ୍ମା ହୋଇଛି ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡ ।

ଅଣଚାଶ ପବନ ଏ ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡ ଭିତର,

ନବ ଦ୍ୱାଦଶ ଜଳରେ ହୋଇଅଛି ଠୁଳ ।

ପଶ୍ଚିମ ଦିଗରେ ବାରମାତ୍ରା ଜଳେ ଧନି,

ଆତ୍ମାକୁ ସୁମରି ଏହା କହିଲୁ ସୁଜ୍ଞାନୀ ।

ବିଚିତ୍ର ବିନ୍ଧାଣି ଏ ପାଣ୍ଡୋଇ କଲା କର୍ମ,

ରଜନୀ ଦିବସେ ଚାଲୁ ଦ୍ୱାଦଶ ଯୋଜନ ।

ସିଦ୍ଧ ସରୋବରେ ଆମ୍ଭେ କଲୁ ଗୋ ସ୍ନାହାନ,

ଅନ୍ନ ବସ୍ତ୍ର ଦାନ ଆମ୍ଭ ବ୍ରହ୍ମରେ ବହନ ।

ହୋମ ଯଜ୍ଞ କରୁ ଆମ୍ଭେ ଅମନ ମନ୍ଦିରେ,

ସ୍ୱାହା ଶବଦ ଶୁଭଇ ନିଶବଦ ଘରେ ।

ଶବ ଡ଼ାଙ୍ଗ ଲମ୍ବ ଦୀର୍ଘ ଚୌବିଂଶ ଯୋଜନ,

ଏକସେର ଗୁଆ ଘୃତ କରୁ ହୋ ଦହନ ।

ଧୃତି ଉତ୍ରୀ ତମ୍ବା ବ୍ରହ୍ମରୁ ପ୍ରକାଶ,

ଦ୍ୱାଦଶ ତିଳକ ଦାସେ ଅମନ ଉଶ୍ୱାସ ।

ଏକ ନେତ ଗୋଟି ଦାସେ ଶିରପରେ ଥାଇ,

ଏକ ରୁଅ ବେନି ବତା ଗଣ୍ଡିରେ ସମ୍ଭାଇ ।

ଅଧିକ ଲୁଚାଏ ଆଉ ଲୋଡ଼ିଲେ ନ ପାଇ,

ପ୍ରମାଣେ କହିଲୁ ଦାସେ ଭକ୍ତିଭାବେ ରହି ।

ଆଦ୍ୟ ହେତୁ ନାହିଁ ଯାର ଜଡ଼ା ଭାବେ ଭୋଳ,

କାହାକୁ ପାଇବୁ ବୋଲି ଜପ କାଷ୍ଠମାଳ ।

କାଷ୍ଠମାଳା ପାଷାଣ ରୁଦ୍ରାକ୍ଷ ଚନ୍ଦ୍ରିକାରେ,

ପୁଷ୍କର ପାଇଲା ଜପ ମାଣିକ ମାଳରେ ।

ମୁକ୍ତାହସ ରେଖାଟିରେ ମାଳା ଜୟଥାଅ,

ଚିଟା ଲାଗିଲେଣ ମାଳ ସଂହାରିଣ ଥୁଅ ।

ମାଳ ତୁମ୍ଭ ଖଣ୍ଡ ଖଣ୍ଡ ଭଜନାଦି ଖଣ୍ଡ,

ଆତ୍ମାକୁ ନ ଚିହ୍ନି ହୃଦେ ବୋହିଅଛ ଦଣ୍ଡ ।

ସୁବର୍ଣ୍ଣ ଶଙ୍ଖ ମୁକୁତା ଆଦି ଯେତେ ମାଳ,

କଣ୍ଠରେ ଭରିଣ ତୁମ୍ଭେ କରିଅଛ ଠୁଳ ।

ତୁଳସୀ କାଷ୍ଠ ମାଳାରେ କରିଅଛ କଣ୍ଠି,

ଖାଡ଼ ବଳଦ ବେକରେ ଯେସନେକ ଘଣ୍ଟି ।

ସେହିମତି ମାଳମାନ ଜପକର ସିନା,

ଆଉ କେଉଁ ମାଳା ଅଛି ଜପକର କିନା ।

ମାଳ ନାହିଁ ଜପ ନାହିଁ ନାହିଁ କରମାଳା,

ଆଦ୍ୟରେ ଜନ୍ମିଲା ଜୀବ ଘେନି କେତେ କଳା ।

ବିଷୟା ଧନ୍ଦାରେ ପଡ଼ି କରୁଅଛ କର୍ମ,

ଆଦ୍ୟ ହେତୁ ନ ଜାଣି ତୁମ୍ଭେ ହେଉଅଛ ଭ୍ରମ ।

ମାଳାରେ ନ ଥାଇ ସେତ ଭଜନାରେ ନାହିଁ,

ମାଳା ଭଜନାରେ ଜ୍ଞାନ ପାଇବ ସେ କାହିଁ ।

ବାର ମାତ୍ରା ଚଉବଂଶ ଅକ୍ଷର ଏ ଯେତେ,

ମନ୍ତ୍ର ଯନ୍ତ୍ର ଆଦିକରି ସ୍ଥାପିତ ଜଗତେ ।

ଏତେ ମନ୍ତ୍ର ଜପି ତୁମ୍ଭେ ମାଳ ଧରି ଭଜ,

କେଉଁ ମନ୍ତ୍ର ଜପି କରି କାହିଁ ରେ ନିମଜ୍ଜ ।

ମାଳରେ ନ ଥାଇ ସେତ ଭଜନାରେ ନାହିଁ,

ମନ୍ତ୍ର ଯନ୍ତ୍ର ନାହିଁ ମାଳ ଶୂନ୍ୟ ଅଛି ରହି ।

ସୋହଂସ ଭଜନ ସିନା ଅଟେ ବ୍ରହ୍ମ ମୂଳ,

ଅନାମ ଭଜନା କୃତ ନାହିଁ ପ୍ରତି ତୁଳ ।

ବାସନା ଭଜଇ ସେ ନିୟତ ଭଜେ କିସ,

ତାହାକୁ ତରକ ବ୍ରହ୍ମ ହୋଇଥାଇ ଦୃଶ୍ୟ ।

ସେ ବ୍ରାହ୍ମଣ ବ୍ରହ୍ମଦର୍ଶୀ ବୋଲିଟି ତାହାଙ୍କୁ,

ମାୟା କାଟି କାୟାରେଟି ଚିହ୍ନିଛି ବ୍ରହ୍ମକୁ ।

ତାହାଙ୍କୁଟି ବ୍ରହ୍ମଜ୍ଞାନୀ ବୋଲନ୍ତି ସୁଜନେ,

ବ୍ରହ୍ମଦର୍ଶୀ ବୋଲି ତାଙ୍କୁ ବୋଲ ସୁଜ୍ଞଜନେ ।

ସେହି ଜାଣନ୍ତି ବ୍ରହ୍ମ ନାହିଁ ବର୍ଣ୍ଣଚିହ୍ନ,

ମନକୁ ଭଜିଣ ସେ ଯେ କରୁଅଛି ଧ୍ୟାନ ।

ଅନାମରୁ ନାମ ସ୍ଥାନ ନାହିଁ ଆଦ୍ୟ ଅନ୍ତ,

ନାମ ନାସ୍ତି ଶବ୍ଦ ନାସ୍ତି ନାସ୍ତି ପଞ୍ଚଭୂତ ।

ନିଶବ୍ଦରୁ ଶିଶୁବେଦ ଜାଣନ୍ତି ମହେଶ,

ତହିଁପରେ ଚନ୍ଦ୍ର ସୂର୍ଯ୍ୟ ନାହିଁ ଦଶଦିଶ ।

ତହିଁପରେ ଅଣାକାର ଅକ୍ଷର ନୁହଇ,

ନାଦ ଶବ୍ଦ ନାହିଁ ନାସ୍ତି ନିଶବଦ କହି ।

ଅଣାକାର ଅଣାକ୍ଷର ଅଲେଖ ମଣ୍ଡଳ,

ଆପ ନାହିଁ ତେଜ ନାହିଁ ନାହିଁ ଶୂନ୍ୟ ଠୁଳ ।

ନିର୍ମଳ ନିର୍ଗୁଣ ଜ୍ଞାନ ମହିମାଟି ସେହି,

ପରମ ନିର୍ଗୁଣ ଯେ ଅଣାକାର ଦେହୀ ।

ଋଷି ତପୀ ଯୋଗୀ ଜନ ମହିମା କହନ୍ତି,

ନିର୍ଗୁଣ ନିଷ୍କାମ ଜ୍ଞାନ ଅଭ୍ୟାସୁ ଅଛନ୍ତି ।

ମାର୍କଣ୍ଡ ଭୁଷଣ୍ଡ ରୋମାଞ୍ଚାଦି ଯେତେ ଋଷି,

ଅଣାକାର ଅଣାକ୍ଷର ଧ୍ୟାନ ଦିବା ନିଶି ।

ଏହିମତେ ସପ୍ତଋଷି କରୁଛନ୍ତି ଲୟେ,

କହନ୍ତି ମାଧବ ଦାସେ ନାହିଁ ମୃତ୍ୟୁ ଭୟେ ।

ଭ୍ରମଭ୍ରାନ୍ତି ନାହିଁ ମୋର ଶୁଣ ଆଦିଗୁପ୍ତ,

ଶ୍ରୀଗୁରୁଙ୍କ ପାଦତଳେ ରହୁ ମୋର ଚିତ୍ତ ।

ସାଧୁ ସୁଜ୍ଞଜନେ ମୋର ନ ଧରିବ ଦୋଷ,

ଶ୍ରୀଗୁରୁ ଆଜ୍ଞାରେ ଜ୍ଞାନ ହୋଇଲା ପ୍ରକାଶ ।

ନିଷ୍କାମ ସୁଜ୍ଞାନ ଏ ଯେ ଅଟଇ ଅମୃତ,

ପିଅ ହେ ସୁଜନ ଜନେ ହୋଇ କୃତ୍ୟ କୃତ୍ୟ ।

ଚୌରାଳିଶ ପଦ ଏହୁ ହୋଇଲା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ,

ଅରୂପରୁ ରୂପ ରାଶି ନାହିଁ ବର୍ଣ୍ଣ ଚିହ୍ନ ।

ପାର୍ବତୀ ବୋଲନ୍ତି ତୁମ୍ଭେ ଶୁଣ ତ୍ରିଲୋଚନ,

ଭୋ ନାଥ କହିବା ତୁମ୍ଭେ ପୂର୍ବ ଆଦ୍ୟ ଜନ୍ମ ।

ଈଶ୍ୱର ବୋଇଲେ ତୁମ୍ଭେ ଶୁଣ ଗୋ ପାର୍ବତୀ,

ଯାହା ପଚାରିଲୁ ପ୍ରିୟା ଆଦ୍ୟ ଜନ୍ମ ସ୍ଥିତି ।

ଏକମନ ହୋଇ ଶୁଣ ପଚାରିଲୁ ଯାହା,

ଲକ୍ଷେକ ପ୍ରମାଣ କରି ବୁଝାଇବା ତାହା ।

ଅନାଦି ଜାତ କଲେ ଯେ ତିନିପୁତ୍ର ଜାଣ,

ବ୍ରହ୍ମା ବିଷ୍ଣୁ ମହେଶ୍ୱର ତିନି ଯେ ପ୍ରମାଣ ।

ସୃଷ୍ଟିର ଧାରଣେ ତିନିପୁତ୍ର ହେଲେ ଜାଣ,

ତିନିଗୁଣେ ତିନି ଥୋଇ ସଂସାର ଭିଆଣ ।

ଆଦି ବୋଇଲେ ପୁତ୍ରଙ୍କୁ କରାଇବା ବ୍ରତ,

କପାବୃକ୍ଷ ଜାତ କରି ମଞ୍ଜି ଭିଆଅତ ।

ଅନାଦି ମଣ୍ଡଳରୁ ଅନାମ ମଞ୍ଜି ଆଣି,

ଆଦି ଦୁର୍ଗା ହୋଇଲେ ଯେ ମାଟିକାର ପୁଣି ।

ମନ ଓ ପବନ ହଳ ଚୈତନ୍ୟ ଜୁଆଳି,

ନୟନ ଲଙ୍ଗଳ ହେଲେ ବାସନା ଦଉଡ଼ି ।

ଅନାଦି ଧରି ହଳ ଅନାମ ମଞ୍ଜି ବୁଣି,

ତିନିପୁର କପା ବୃକ୍ଷ ଉଠିଲା ଉଜାଣି ।

କପା ବୃକ୍ଷ ଉପୁଜିଲା କଳଣା ନ ଯାଇ,

ବ୍ରହ୍ମା ବିଷ୍ଣୁ ମହେଶ ତୃତୀୟ ପ୍ରକାଶଇ ।

ବ୍ରହ୍ମା ହେଲେ କୁଡ଼ିଆନ ଈଶ୍ୱର କୁଡ଼ିଆ,

ବିଷ୍ଣୁ ପାଣି ସିଞ୍ଚନ୍ତି ଆକାଶ ମଣ୍ଡଳିଆ ।

ଋକବେଦ ହେଲା ପତ୍ର ଶାମବେଦ ପୁଷ୍ପ,

ଯଜୁରବେଦ ଫଳ କଢ଼ ହୋଇଲା ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ।

ଅଥର୍ବ ଯେ ବେଦ ଫୁଟି କପା ହେଲା ଜାଣ;

ଶିଶୁ ବେଦ ମଞ୍ଜି ପୁଣି ହୋଇଲାକ ପୁଣ ।

ମନ-ଖାଇ କରି ବ୍ରହ୍ମା ଖୁଆଇଲେ କପା,

ବିଷ୍ଣୁ ଯେ ତୁଳା ଭିଣିଲେ ନାମ ସେ ଅଜପା ।

ଈଶ୍ୱର କାଟନ୍ତି ସୂତା ବସନା-ଅରଟେ,

ହେତୁ ପଞ୍ଚାଳିରେ ପହୁଞ୍ଚାଇଲେ ତ୍ୱରିତେ ।

ଗାୟତ୍ରୀ ଛଡ଼ ନାଡ଼ରେ ଛଡ଼ ଗୁଣ କରି,

ଛଡ଼ ନାଡ଼େ ପଇତା ଖଞ୍ଜିଲେ ଋତୁଧରି ।

ନାଡ଼କେ ନଅଖିଅ ଥୋଇଲେ ଏକ ତୁଳେ,

ଛ ନୁଆଁ ଚଉବନ ଦିଶିଲା ଅମୁଲେ ।

ହୀରା ନୀଳା ମୋତି ଯେ ମାଣିକ୍ୟ ମରକତ,

ଛାଡ଼ ଛଡ଼ ବର୍ଣ୍ଣେ ସେ ଦିଶିଲା ପୁଲକିତ ।

ଅନାଦି ନାଥ ଗଢ଼ିଲେ ବ୍ରହ୍ମ ମନ୍ତ୍ର ଗୋଟି,

ଗାୟତ୍ରୀ ସାବିତ୍ରୀ ତୁଲେ ଦେଲେ ବ୍ରହ୍ମଗଣ୍ଠି ।

ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କ କନ୍ଧେ ଦେଲେ ଅନାଦି ତୋଷମନେ,

ଏମନ୍ତ ସଞ୍ଚିଲେ ଯୋଗ ପଇତା ବିଦ୍ୟମାନେ ।

ଏମନ୍ତ ସଞ୍ଚିଲେ ଜାଣ ପଇତା ଭିଆଣ,

ଭୀମସେନ ଦାସ ଏହା ବଖାଣିଲେ ପୁଣ ।

(ଗାୟତ୍ରୀ-ମନ୍ତ୍ର) ଅଷ୍ଟାଙ୍ଗ ବିଚାର ଏବେ କହିଦେବା ଶୁଣ,

ଅଷ୍ଟକୋଟି ସ୍ଥାନ ଏହୁ ଦେହରେ ପ୍ରମାଣ ।

ମୁଖ ନାଶା ଚକ୍ଷୁ କର୍ଣ୍ଣ ଏହି ଚାରିଦ୍ୱାର,

ବେନି ବେନି ହୋଇ ଦେଖ ଏ ଚାରି ସ୍ଥାନର ।

ଏହି ଚାରି ଦ୍ୱାରକୁ ଅଷ୍ଟାଙ୍ଗ ବୋଲି କହି,

ସିଦ୍ଧି ମହୀ ବୋଲିଣ ଯେ ତଥି ପାଶେ ରହି ।

ଧେୟ ଜନ ପ୍ରତେ ଦୟା ପୁଣି ସେ ତୋହରି,

ଚବିଶ ଅକ୍ଷର ତ୍ରିପାଦେ ଗାବ ଚରି ।

ପର ର ଜଶ ଶବଦ ମିଶିଣ-ବତିଶ,

ଚାରି ପାଦ ଧରି ଗାଇ ଅଷ୍ଟାଙ୍ଗରେ ବାସ ।

ଋକ ଶାମ ଯଜୁ ଅଥର୍ବ ଏ ଚାରି ଘେନି,

ଅଷ୍ଟ ସ୍ଥାନେ ବସିଛନ୍ତି ଅଜପା ସେ ମୁନି ।

ଶର ଚକ୍ଷୁ ରଜ ନାସା ଶଶ ମୁଖରେଣ,

ବଦ ବେନି ବସିଛନ୍ତି ବେନି ଯେ ଶ୍ରବଣ ।

ଅରର ଅଛବି ପୁଡ଼ା ଡ଼ାହାଣ ଚକ୍ଷୁରେ,

ଅଜ ଦୟା ଅବରଣୀ ଦକ୍ଷିଣ କର୍ଣ୍ଣରେ ।

ଇସଂସଇ ଭୃଙ୍ଗ ଦେବୀ ଉପର ଯେ ଓଷ୍ଠ,

ଉରୁ ଉର ସିଦ୍ଧି ମହୀ ବାସା ନାସାପୁଟ ।

ଓ ବୋଧୋୟ ଜନ ବାସ ଶ୍ରବଣ ମଧ୍ୟରେ,

ଓ ଯେ ଅପ୍ରବେ ଘେନିଣ ଦକ୍ଷିଣ ନାସାରେ ।

ଅଶେଷ ଦୟା ଦେଖତ ଓହେଳର ଓଷ୍ଠ,

ଅଥରବ ବାସ ଚକ୍ଷୁ ମଧ୍ୟରେ ଯେ ଉଷ୍ଟ ।

ମିଶି ବତିଶ ଅକ୍ଷର ଚତୁଃ ପାଦେ ଗାଈ,

ପୁଚ୍ଛ ବାଟେ ଗାବ ପୁଣି ଆହାର କରଇ ।

ମୁଖ ବାଟେ ଆହାର ନେଇଣ ବଳକଇ,

ଏହି ମନ ଗୋଟି ସିନା ଗାବ ବୋଲି କହି ।

ରଖୁଆଳ ଚଇତନ ରଖେ ନିରନ୍ତର,

ଆଧାର ଭକ୍ଷଇ ଗାଈ ଛଡ଼ି ଯେ ଅକ୍ଷର ।

ଛଡ଼ଚକ୍ର ଛଡ଼ ମୁଖ ବୋଲିଣ ଯେ ଜାଣ,

ପବନ ସ୍ୱରୂପୀ ଗାଇ ଯାଇ ଆସେ ପୁଣ ।

ଆଗମ ନିଗମ ଗାଈ ବସାଇଣ ପାଶେ,

ବେଦମାତା ଗାୟତ୍ରୀଟି ନିଗମ ଅଭ୍ୟାସେ ।

ବାର ଯେ ଅଙ୍ଗୁଳି ବାର ଯୁଣ ବୋଲି ଜାଣ,

ଭିତରେ ଭେଦି ପଶିବ ଏହି ବାର ଯୁଣ ।

ବାର ଯୁଣ ବଳିଗଲେ ପଳାଇବ ଗାଈ,

ଭାଙ୍ଗିଯିବ ଗୁହାଳ ଯେ ଲୋଡ଼ିଲେ ନ ପାଇ ।

ଏ ଭେଦ ଜାଣିଲେ ସେ ବ୍ରାହ୍ମଣ ବୋଲି ଜାଣ,

ଦକ୍ଷିଣ କନ୍ଧେ ପଇତା ବୋହିବା ପ୍ରମାଣ ।

ଅଷ୍ଟାଙ୍ଗକୁ ଯାଇଣ ଯେ ଅଜପାକୁ ଜପ,

ଦାରୁଣ ନିଷ୍ଠୁର ନାମ ନ ଲାଗଇ ଧାପ ।

ତେଣୁକରି ତୁମ୍ଭ ଆଗେ ଫିଟାଇ କହିଲେ,

ଅଭ୍ୟାଗତ ଭଣ୍ଡାରରୁ ଏତକ ଆଣିଲେ ।

ଭୀମ ଲେଖେ ଶ୍ରୀଗୁରୁ ସୁମରି,

ପ୍ରଶ୍ନ ଉତ୍ତର ସମସ୍ୟା କହିଲି ବିସ୍ତାରି ।